Beta is een veelgebruikte maatstaf in de beleggingswereld om het risico van een aandeel (of een beleggingsportefeuille) ten opzichte van de bredere markt te meten. Concreet geeft beta aan hoe sterk een aandeel meebeweegt met de markt, bijvoorbeeld een index als de AEX, S&P 500 of Euro Stoxx 50.

Hoe werkt beta precies?

Beta wordt berekend door het rendement van een aandeel te vergelijken met het rendement van de marktindex over een bepaalde periode. Dit gebeurt meestal met behulp van een regressieanalyse. Het resultaat wordt uitgedrukt in een getal:

• Beta = 1: Het aandeel beweegt gemiddeld evenveel als de markt. Als de markt 1% stijgt, stijgt het aandeel ook ongeveer 1%.  Denk aan een volwassen bedrijf als Microsoft.

• Beta > 1: Het aandeel is volatieler dan de markt. Bij een stijging van de markt met 1% kan het aandeel bijvoorbeeld 1,2% stijgen. Denk aan technologieaandelen, zoals ASML, ASM of BESI.

• Beta < 1: Het aandeel is minder volatiel dan de markt en beweegt dus rustiger. Bij een stijging van de markt met 1% kan het aandeel bijvoorbeeld maar 0,8% stijgen. Denk aan bedrijven als Ahold-Delhaize.

• Negatieve beta: Dit betekent dat het aandeel meestal de tegenovergestelde richting opgaat dan de markt. Dat komt zelden voor, maar kan bij specifieke aandelen het geval zijn. Tijdens turbulente beurstijden is dit het geval bij market makers zoals Flow Traders of Virtu Financial.

Waarom is beta belangrijk?

Beta helpt beleggers inschatten hoeveel marktrisico een aandeel toevoegt aan hun portefeuille. Als een belegger bijvoorbeeld een portefeuille met een gemiddeld beta van 1,2 heeft, betekent dit dat hij of zij meer marktrisico loopt dan de markt zelf.

Vooral bij portefeuillebeheer speelt beta een rol. Een belegger die risico wil beperken, kan bewust kiezen voor aandelen met een lage beta om de schommelingen in zijn portefeuille te dempen. Omgekeerd kan iemand die juist wat meer rendement (en risico) zoekt, kiezen voor aandelen met een hoge beta.

Hoe gebruik je beta in de praktijk?

Beta is een handige indicator om aandelen te vergelijken op basis van hun gevoeligheid voor marktschommelingen. Hier zijn enkele manieren waarop je beta kunt gebruiken:

• Portefeuillerisico inschatten: Als een portefeuille een gewogen gemiddelde beta van 1 heeft, beweegt deze net zo sterk als de markt. Bij een beta van 1,3 zal de portefeuille gemiddeld 30% sterker schommelen dan de markt.

• Selectie van aandelen: Beleggers die op zoek zijn naar stabiliteit kiezen vaak aandelen met een beta kleiner dan 1, zoals defensieve aandelen (bijvoorbeeld nutsbedrijven of consumentengoederen).

• Timing en strategie: In een opgaande markt kunnen aandelen met een hoge beta een hoger rendement opleveren, terwijl ze in een dalende markt juist extra hard kunnen dalen.

Kritiek op beta

Hoewel beta een handige indicator is, is dit allesbehalve een heilige graal. Het kent wel degelijk belangrijke nadelen. Allereerst is beta is een achteruitkijkende maatstaf: het wordt berekend op basis van historische gegevens en zegt daardoor niet alles over de toekomstige risico’s en kansen. Bovendien houdt beta alleen rekening met systematisch risico (het marktrisico), en niet met specifieke bedrijfsrisico’s zoals managementwisselingen, rechtszaken of nieuwe concurrentie. Ook gaat beta uit van een lineair verband tussen het aandeel en de markt, terwijl de werkelijke koersbewegingen vaak complexer zijn en beïnvloed worden door emoties, nieuws en andere onverwachte factoren. Hierdoor kan een aandeel met een ogenschijnlijk lage beta alsnog flink schommelen in specifieke omstandigheden. Kortom, beta kan schijnveiligheid geven. Het is raadzaam om na te gaan hoe individuele aandelen in een portefeuille bewegen tijdens unieke marktomstandigheden. De beurscrash als gevolg van het uitbreken van de coronapandemie kan hier bijvoorbeeld voor gebruikt worden.

Beta en leverage

Bij beleggen met leverage (hefboomwerking) speelt beta een nóg grotere rol. Leverage vergroot namelijk de uitslagen van een belegging, waardoor het effect van beta wordt versterkt. Stel dat een aandeel een beta van 1,2 heeft en je belegt met een hefboom van 2, dan kan de effectieve beta richting 2,4 bewegen. Dat betekent dat zowel de opwaartse als de neerwaartse bewegingen van de markt extra hard doorwerken in de portefeuille. Voor beleggers die leverage gebruiken, is het dus belangrijk om niet alleen naar de initiële beta te kijken, maar ook naar het gecombineerde effect van beta en hefboom. Zo voorkom je onaangename verrassingen als de markt tegenzit.

Beperkingen van beta

Hoewel beta een nuttige indicator is, heeft het ook beperkingen:

• Terugblik: Beta wordt berekend op basis van historische data en zegt dus niets over de toekomst. Marktomstandigheden en bedrijfsomstandigheden kunnen veranderen.

• Lineair verband: Beta gaat uit van een lineair verband tussen het aandeel en de markt. In de praktijk kunnen aandelen echter ook non-lineair reageren, bijvoorbeeld door plotselinge nieuwsberichten of andere factoren.

• Niet alle risico’s: Beta meet alleen het marktrisico (systematisch risico), maar houdt geen rekening met bedrijfsspecifiek risico (bijvoorbeeld een tegenvallend kwartaal of een fraudegeval).

Conclusie

Beta is een krachtig hulpmiddel voor beleggers die willen begrijpen hoe een aandeel zich gedraagt ten opzichte van de markt. Het is vooral handig bij portefeuillebeheer en risicomanagement, omdat het helpt om het totale risico van een portefeuille te meten en te sturen. Toch is het belangrijk om beta altijd in combinatie met andere factoren te bekijken, zoals fundamentele analyse en de bredere marktomstandigheden.